Συχνές ερωτήσεις

Η διαμεσολάβηση είναι μια μέθοδος εξωδικαστικής επίλυσης ιδιωτικών διαφορών, στην οποία τα μέρη, με τη βοήθεια του διαμεσολαβητή, ο οποίος είναι τρίτο, ανεξάρτητο και ουδέτερο σε σχέση με τα μέρη πρόσωπο, επιχειρούν την εξεύρεση μίας αμοιβαία ικανοποιητικής λύσης στη διαφορά τους.

Σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ. 2 του ν. 4640/2019, ως διαμεσολάβηση ορίζεται μια διαρθρωμένη διαδικασία ανεξαρτήτως ονομασίας με βασικά χαρακτηριστικά την εμπιστευτικότητα και την ιδιωτική αυτονομία, στην οποία δύο ή περισσότερα μέρη επιχειρούν εκουσίως, με καλόπιστη συμπεριφορά και συναλλακτική ευθύτητα, να επιλύσουν με συμφωνία μία διαφορά τους με τη βοήθεια διαμεσολαβητή.

Η διαμεσολάβηση είναι μία διαδικασία διαρθρωμένη αλλά ευέλικτη, καθοριζόμενη ως προς τα ειδικότερα στοιχεία της από τον διαμεσολαβητή, σε συμφωνία με τα μέρη και λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες και τις ειδικές περιστάσεις της κάθε περίπτωσης. Το γενικό πλαίσιο της διαδικασίας τίθεται στον ν. 4640/2019 για τη διαμεσολάβηση σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις. Τα ειδικότερα διαδικαστικά θέματα (π.χ. χρόνος, τόπος και λοιπές διαδικαστικές λεπτομέρειες της διαδικασίας) συμφωνούνται από τον διαμεσολαβητή και τα μέρη. Η διαδικασία της διαμεσολάβησης συνήθως ξεκινά με μια κοινή συνάντηση του διαμεσολαβητή και των μερών και των δικηγόρων τους, όπου ο διαμεσολαβητής παρουσιάζει τις βασικές αρχές της διαμεσολάβησης και εξηγεί στα μέρη τη διαδικασία, ενώ τα μέρη εκθέτουν τις απόψεις τους για την μεταξύ τους διαφορά. Στη συνέχεια, η διαδικασία μπορεί να περιλαμβάνει κοινές ή και κατ’ ιδίαν συναντήσεις μεταξύ του διαμεσολαβητή και του κάθε μέρους και του δικηγόρου του. Στο τέλος της διαδικασίας ο διαμεσολαβητής συντάσσει πρακτικό επίτευξης ή μη συμφωνίας, αναλόγως με το αν τα μέρη κατέληξαν σε κάποια συμφωνία ή όχι. Σε περίπτωση μη επίτευξης συμφωνίας, το πρακτικό μπορεί να υπογράφεται μόνο από τον διαμεσολαβητή.

Η διάρκεια εξαρτάται από το είδος και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της εκάστοτε διαφοράς και των μερών. Στην πράξη, βάσει της διεθνούς εμπειρίας, ένας ενδεικτικός μέσος όρος διάρκειας διαμεσολάβησης σε εμπορική διαφορά είναι περίπου οκτώ (8) ώρες. Σε πολλές διαφορές, ιδίως εμπορικές, η εμπειρία καταδεικνύει ότι έχει επιτευχθεί συμφωνία μέσα σε μία ημέρα.

Σε διαμεσολάβηση μπορούν να υπαχθούν όλες οι αστικές και εμπορικές διαφορές, εφόσον τα μέρη έχουν την εξουσία να διαθέτουν το αντικείμενο της διαφοράς και συμφωνήσουν μεταξύ τους να υπαχθούν στη διαδικασία αυτή. Ενδεικτικά, τέτοιες διαφορές μπορεί να είναι οικογενειακές, εργατικές, κληρονομικές, διαφορές από σχέσεις οροφοκτησίας, από εμπορικές συμβάσεις, προσβολής διανοητικής ιδιοκτησίας, αγωγές χρέους, αποζημίωσης από τροχαία ατυχήματα, ιατρικής ευθύνης και άλλες.

Η διαμεσολάβηση είναι μία ταχεία διαδικασία στην οποία προσφεύγουν τα μέρη οικειοθελώς. Η προσφυγή σε αυτήν σημαίνει χαμηλό κόστος για τα μέρη και η διάρκειά της είναι πολύ πιο σύντομη σε σχέση με μία δικαστική διένεξη. Επίσης, τηρείται και διασφαλίζεται το απόρρητο της διαφοράς και η ευελιξία στην εξεύρεση λύσεων. Είναι μία διαδικασία όπου πρωταγωνιστικό ρόλο έχουν τα μέρη, τα οποία με τη βοήθεια του διαμεσολαβητή μπορούν να αποφασίσουν να ρυθμίσουν τη μεταξύ τους διαφορά κατά τρόπο αμοιβαίως αποδεκτό και να εξεύρουν μία βιώσιμη λύση, καθώς και να διατηρήσουν ή και να βελτιώσουν τη μεταξύ τους σχέση.

Η υποχρεωτική αρχική συνεδρία (ΥΑΣ) εισήχθη με τον ν. 4640/2019 και αφορά στη διενέργεια μίας πρώτης συνάντησης των μερών και των νομικών παραστατών τους με το διαμεσολαβητή, κατά την οποία ο τελευταίος εξηγεί τί είναι η διαμεσολάβηση, τις βασικές αρχές που τη διέπουν και πώς τα μέρη μπορούν να κάνουν χρήση της δυνατότητα αυτής για την επίλυση της διαφοράς τους. Η ΥΑΣ λαμβάνει χώρα υποχρεωτικά για τις κάτωθι ιδιωτικές διαφορές το αργότερο έως τη συζήτηση της υπόθεσης στο δικαστήριο. Η ΥΑΣ εφαρμόζεται σε υποθέσεις αστικές και εμπορικές που προβλέπει συγκεκριμένα ο ν. 4640/2019 και είναι: α) οικογενειακές (εκτός από διαζύγια, ακύρωση γάμου, διαφορές από τη σχέση γονέων και τέκνων κ.λπ.), β) διαφορές των οποίων το αντικείμενο ξεπερνά το ποσό των 30.000,00 ευρώ και υπάγονται στην Τακτική Διαδικασία του Μονομελούς ή του Πολυμελούς Πρωτοδικείου και γ) διαφορές για τις οποίες σε έγγραφη συμφωνία των μερών προβλέπεται και είναι σε ισχύ ρήτρα διαμεσολάβησης.